حق سنوات چیست؟ راهنمای کامل مزایای پایان خدمت بر اساس قانون کار ۱۴۰۴

حق سنوات یا پاداش پایان خدمت، یکی از حقوق قانونی و الزامی کارگران است که کارفرما موظف به پرداخت آن در پایان همکاری با کارگر یا کارمند می‌باشد. این مبلغ به‌نوعی جبران سال‌های خدمت و تلاش نیروی کار در یک مجموعه محسوب می‌شود و در موقعیت‌هایی مانند بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، استعفا یا فسخ قرارداد پرداخت می‌گردد.

مطابق قانون کار، مبلغ سنوات برابر با یک ماه از آخرین حقوق ثابت دریافتی کارگر به‌ازای هر سال کامل کار است. حتی در صورت اشتغال کمتر از یک سال نیز، سنوات به‌صورت متناسب محاسبه و پرداخت می‌شود.

تعریف حق سنوات در قانون کار

حق سنوات، بر اساس ماده ۲۴ قانون کار، به‌عنوان یکی از حقوق قانونی نیروی کار شناخته می‌شود که به پاس خدمات انجام‌شده در دوره اشتغال به فرد تعلق می‌گیرد. این مبلغ کمک‌هزینه‌ای است برای دوره انتقال از اشتغال به دوران جدید مانند بازنشستگی یا زمان جستجوی شغل جدید.

در شرایطی که همکاری کمتر از یک سال باشد، میزان سنوات بر اساس تعداد ماه یا روزهای کاری محاسبه می‌شود. به‌عبارت دیگر، هر فرد شاغل پس از اتمام همکاری، بدون توجه به نوع قرارداد، مشمول دریافت این حق قانونی است.

چرا موضوع سنوات همیشه محل بحث است؟

در پایان هر سال، موضوعاتی مانند عیدی و حق سنوات به دغدغه‌ای جدی برای کارفرمایان، کارکنان و تیم‌های حسابداری تبدیل می‌شود. این مزایا بر پایه حقوق مصوب تعیین شده و از سوی سازمان‌ها و شرکت‌ها موظفانه پرداخت می‌گردد. نرم‌افزارهای حسابداری و منابع انسانی نیز در این بازه زمانی بیش از هر دوره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از سوی دیگر، برخی ابهامات مانند تعلق گرفتن سنوات در صورت استعفا یا ترک کار، همواره مطرح است. اما بر اساس قانون، ترک کار یا استعفا باعث حذف این مزایا نمی‌شود و در هر صورت باید محاسبه و پرداخت صورت گیرد؛ حتی اگر قرارداد خلاف آن را ذکر کرده باشد.

حق سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

همه کارگرانی که تحت پوشش قانون کار مشغول فعالیت هستند، مشمول دریافت سنوات می‌شوند؛ فرقی ندارد قرارداد رسمی دارند یا غیررسمی. حتی در صورتی که فرد کمتر از یک سال همکاری داشته باشد، باید به تناسب مدت همکاری، حق سنوات به او پرداخت شود.

باور نادرستی وجود دارد مبنی بر اینکه افراد در صورت استعفا یا عدم تسویه، سنوات دریافت نمی‌کنند. در حالی که چنین ادعایی از نظر قانونی مردود است و کارفرمای متخلف مشمول جریمه خواهد شد.

فرمول محاسبه حق سنوات سال ۱۴۰۴

برای محاسبه دقیق حق سنوات در سال ۱۴۰۴، دو روش رایج وجود دارد:

در صورت داشتن سابقه کامل یک ساله:

سنوات = حقوق پایه ماهانه × تعداد سال‌های خدمت

در صورت محاسبه بر اساس تعداد روزهای کاری:

سنوات = ((مزد ثابت روزانه × ۳۰) ÷ ۳۶۵) × تعداد روزهای کارکرد

برای نمونه، اگر فردی با حقوق پایه ماهیانه ۱۰ میلیون تومان به مدت ۵ سال در یک شرکت کار کرده باشد، در پایان کار، ۵۰ میلیون تومان حق سنوات به او تعلق خواهد گرفت.

توجه: سنواتی که در سال ۱۴۰۴ پرداخت می‌شود در واقع متعلق به سال ۱۴۰۳ است.

تفاوت «پایه سنوات» و «حق سنوات» چیست؟

پایه سنوات مبلغی ماهانه است که به حداقل حقوق افراد شاغل با بیش از یک سال سابقه کاری افزوده می‌شود و هدف آن جبران بخشی از فاصله درآمدی نیروی کار است. در حالی‌که حق سنوات در زمان پایان همکاری و به‌صورت یکجا پرداخت می‌شود.

پایه سنوات در شرکت‌هایی که دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل هستند، بر اساس دستورالعمل وزارت کار محاسبه شده و به فیش حقوقی ماهانه افزوده می‌شود. اما در کارگاه‌هایی که فاقد این طرح هستند، در صورت وجود سابقه حداقل یک سال، فرد همچنان مشمول این مزیت خواهد بود.

پایه سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

بر اساس بخشنامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، همه کارگران – اعم از رسمی یا غیررسمی – پس از پایان سال اول همکاری، از سال دوم به بعد مشمول دریافت پایه سنوات هستند. برخلاف تصور عموم، پایه سنوات فقط به حداقل‌بگیران تعلق ندارد.

این مبلغ باید به‌صورت ماهانه به حقوق پایه اضافه شود و نه در پایان قرارداد یا سال. زیرا پایه سنوات یکی از اجزای حقوق ثابت محسوب می‌شود و باید در محاسبات ماهانه لحاظ گردد.

حق سنوات یکی از حقوق پایه و غیرقابل انکار نیروی کار در ایران است که پرداخت آن از سوی کارفرما در پایان همکاری الزامی است. این مزایا، هم جنبه حمایتی دارد و هم به‌عنوان پاداشی برای سال‌ها تلاش، در نظر گرفته می‌شود. با شناخت دقیق از نحوه محاسبه و جزئیات قانونی مربوط به سنوات و پایه سنوات، می‌توان از بروز اختلافات احتمالی بین کارگر و کارفرما جلوگیری کرد.

اگر علاقه‌مند به جزئیات بیشتر درباره ارتباط بین سنوات و بیمه تامین اجتماعی هستید، مطالعه مقاله «نحوه محاسبه بیمه تامین اجتماعی» نیز می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهد.