یادداشت‌های علم، جمعه ۷ مهر ۱۳۵۱: از مسافرت نخست وزیر ژاپن به چین لطمه، بی‌ربط حیثیتی به ما وارد آمد

سرویس تاریخ «انتخاب»: اسدالله علم (۱ مرداد ۱۲۹۸ بیرجند – ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ نیویورک)، یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی دوران محمدرضا شاه، وزیر دربار از ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ و نخست‌وزیر ایران از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲ بود.  

«انتخاب» هر شب یادداشت‌های روزنوشت علم را منتشر می‌کند.

۷ مهر ۱۳۵۱: منزل ماندم. صبح چند فصل از خاطرات سرلشگر آیرون ساید Ironside که در سال‌های [۲۱-۱۹۲۰]فرمانده قوای انگلیس در شمال ایران بود و با اعلیحضرت شاهنشاه فقید، که آن وقت در دیویزیون قزاق قزوین بودند، رابطه داشته است، خواندم. این کتاب اخیراً توسط پسر این ژنرال چاپ شده است. 

صبح محمود فروغی که در رأس هیئت ایران برای مذاکرات هیرمند به کابل رفته بود. دیدن آمد. با آن که صدر اعظم استعفا کرده، باز هم به نتیجه مذاکرات خوش بین بود. می‌گفت شاه مجدداً همین صدر اعظم را مأمور تشکیل کابینه میکند. می‌گفت شاه میل دارد مجلس را به دست این صدر اعظم منحل و انتخابات تازه‌ای بر طریق [دموکراسی ارشادی]guided democracy انجام دهد، زیرا از این که وکلای فعلی تحت تأثیر ملاکین و آخوند‌ها و نفوذ خارجی رفته‌اند، خسته شده است و هیچ کاری از پیش نمی‌برد. در پیام محرمانه و خصوصی که به شاهنشاه داده است این نکته را متذکر گردیده. قابل توجه است. اگر به نتیجه برسد، تازه میشود مثل ما! ولی فکر نمیکنم قدرت و فهم و شعور بازی کردن با سیاست‌های خارجی و داخلی را مثل شاهنشاه ما داشته باشد. شاه ما واقعاً نابغه است و میخ سلطه و نفوذ خود را تا بیخ در گلوی داخلی و خارجی فرو کرده است. جای شکر این است که ایشان [دیکتاتور نیک خواه]benevolent dictator هستند و واقعاً یک فرشته آسمانی است که خدا بر این کشور نازل کرده است. اما معلوم نیست همه جا این طریقه مطلوب باشد. گویا دختر پادشاه و شوهرش عبدالولی خان که ژنرال و فرمانده قوای کابل است و پارسال زمستان چند روزی در سنت موریتز مهمان شاهنشاه بود، تحت تلقین و تأثیر فرمایشات شاهنشاه قرار گرفته است، ولی: 

گیرم که مارچوبه کند تن به شکل مار 

کو زهر بهر دشمن و کو مهر بهر دوست؟ 

ناهار منزل با دکتر فلاح خوردم. دیروز که شرفیاب شده بود، شاهنشاه را متقاعد کرده بود که باید اعضای کنسرسیوم برای مذاکرات نهائی نفت زودتر بیایند و منتظر کار عرب‌ها نشویم. 

از اخبار مهم جهان توافق چین و ژاپن است. نخست وزیر ژاپن تاناکا که به چین رفت، در اعلامیه نهائی همه جور توافق با چین به عمل آورد و روابط سیاسی خود را با تایپه و چیان کای شک قطع کرد. از مسافرت نخست وزیر ژاپن به چین لطمه بی ربط حیثیتی به ما وارد آمد. زیرا او با مائوتسونگ رهبر چین ملاقات کرد ولی [مائو]وقت ملاقاتی به علیا حضرت شهبانوی ایران نداد.